ทำงานโรงงานมาจนหัวหงอก และก็ต้องอยู่กับงานเรื่องการปรับปรุง ปรับปรุง และก็ปรับปรุงให้ดียิ่งขึ้น และยิ่งๆ ขึ้นอยู่ตลอดเวลา เวลาเข้าประชุมก็มักได้ยินผู้บริหารพูดถึงคำว่า Productivity, Quality, Cost และบลาๆๆๆ จนเมื่อบางครั้งที่เราต้องทำรายงานหรือเขียนโครงการนำเสนอในที่ประชุมก็ต้องนำคำพวกนี้มาใช้เอง คำที่มักได้ยินกันจนชินหูแต่ก็ไม่แน่ใจว่าเราเข้าใจความหมายของมันถูกต้องอย่างที่มันควรจะสื่อหรือไม่ บางครั้งเหมือนจะเข้าใจแต่พอใช้ไปใช้มากลับมานั่งคิดก็งงๆ เองเหมือนกัน
ครั้งหนึ่งที่ต้องทำหน้าที่ติดต่อกู้เงินให้กับบริษัทต่างชาติแห่งหนึ่งที่มาทำธุรกิจในไทย สิ่งที่ดูจะเป็นเรื่องโคตรยากเมื่อไปพบปะพูดคุยกับธนาคารต่างๆ ก็คือการที่บริษัทเพิ่งจัดตั้งมาแค่หนึ่งปี และยังไม่มีรายได้อย่างเป็นกอบเป็นกำ คือมีเพียงงบการเงินเพียง 2 ปี (จริงๆ ควรนับว่ามีงบปีเดียว เพราะปีแรกที่ก่อตั้งไม่มีบันทึก Transection ใดๆ เกิดขึ้นเลย) งบการเงินที่เอาไปให้ธนาคารดูคร่าวๆ ณ
ชีวิตการทำงานที่เป็นวิศวกะมา คือเรียนจบมาอย่างแต่เมื่อมาทำงานจริงก็ต้องเป็นเสียทุกอย่างตามที่เขาจะสั่งลงมา ผลที่ได้ก็เลยมีทั้งที่สำเร็จและผิดพลาด ครั้งหนึ่งตอนที่ต้องมาออกแบบวางผังโรงงานให้กับบริษัท Sub-Contract เล็กๆ แห่งหนึ่งซึ่งมีคนงานเกือบๆ 100 คนได้ บริษัทเป็นโรงงานที่รับช่วงงานประกอบเครื่องรับโทรศัพท์ให้กับบริษัทเกาหลีที่มีชื่อเสียงแห่งหนึ่ง ตอนนั้นผมติดต่อเช่าโรงงานเก่าซึ่งเป็นโกดัง (เคยเป็นโรงงานผลิตรองเท้ามาก่อน) ซึ่งมีพื้นที่กว่า 4000 ตรม.
เมื่อชาติที่แล้วสมัยที่ยังทำงานอยู่โรงงานอิเล็กโทรนิกส์แห่งหนึ่ง ตำแหน่งตอนนั้นน่าจะเรียกว่า “จับฉ่ายเอ็นจิเนียร์” คือทำตั้งแต่ส้วม, กองขยะ ยันหลังคาโรงงาน ทำจริงๆนะครับ เช่นวันไหนฝนตก ก็ต้องรีบเข้าโรงงานแต่เช้าเพื่อไปเดินสำรวจว่าหลังคาโรงงานมีรอยรั่วและน้ำหยดตรงไหนเพื่อนำข้อมูลไปรายงาน EVP (คงเพื่อให้ทำใจว่าจะต้องเสียเงินซ่อมใหญ่เมื่อไหร่มั๊ง5+) หรืองานเครียร์กองขยะอิเล็กทรอนิกส์ที่นำไปทิ้งตากแดดตากฝนมากว่าสิบปีสูงเป็นภูเขาและฉ่ำเน่าไปด้วยน้ำสนิม จนถึงวันหนึ่งที่เกิดปัญหาทำให้ไม่สามารถนำเข้าวัตถุดิบจากต่างประเทศได้ เพราะมีปัญหากับทาง BOI
ตอนไปคุมงานทำร้านกาแฟที่มุกดาหาร มีคนรู้จักให้ช่วยออกแบบต่อเติมบ้านให้ ก็ออกแบบให้คร่าวๆ ตามที่เขาต้องการ แต่ไม่ได้อยู่จนเห็นว่าเขาได้ทำตามแบบหรือไม่ เพราะกลับลงมา กทม. เสียก่อน
ในชีวิตเคยกู้เงินธนาคารมาก็สองสามครั้ง แต่ละครั้งเต็มที่ก็สองสามล้านเท่านั้นเพื่อเอามาซื้อที่อยู่อาศัยซึ่งก็ไม่มีไรยุ่งยากมากเพราะทำงานเป็นลูกจ้างมีฐานเงินเดือนที่ชัดเจน แต่ก็มีอุปสรรคอยู่บ้างเช่นครั้งนึงเคยขอกู้ 1.5 ล้าน แล้วตอนนั้นฝ่ายสินเชื่อตรวจสอบเจอว่ามีหนี้บัตรเครดิตอยู่ประมาณเกือบๆ แสนบาท เจ้าหน้าสินเชื่อโทรมาว่าขอให้เครียร์หนี้บัตรให้จบเสียก่อนแล้วจึงจะปล่อยเงินกู้ให้ ผมก็แก้ปัญหาเฉพาะหน้าโดยการโทรไปยืมเงินเพื่อนประมาณ 8 หมื่นบาทแล้วก็โอนปิดหนี้บัตรปุ๊บธนาคารก็โอนเงินกู้เข้าบัญชีให้ทันที (จริงๆ ธนาคารคงปล่อยเงินกู้ให้เรียบร้อยแล้วแหละ แต่ธนาคารคงเพียงแค่ต้องการทดสอบว่าเราสามารถจัดการหรือแก้ปัญหาเฉพาะหน้าทางด้านการเงินได้ไหลลื่นหรือไม่) ต่อมาเมื่อมาทำงานใหักับบริษัทแห่งหนึ่งซึ่งเป็นบริษัทต่างชาติที่เพิ่งเข้ามาจดทะเบียนจัดตั้งในประเทศไทย
ผมไม่ใช่นักบัญชีแต่ก็เคยได้เรียนบัญชีมาสมัยเรียน ป.ตรี การจัดการอุตสาหกรรม เรียนบัญชีมา 4 ตัว บัญชีตัวสุดท้ายคือบัญชีบริหาร เรียนมามากมายแต่เมื่อในหน้าที่การทำงานไม่มีส่วนเกี่ยวข้องก็ลืมและส่งคืนอาจารย์หมด จนเมื่อการงานที่ทำต้องมีความเกี่ยวข้องกับเงินๆทองๆ ของบริษัทมากขึ้นเรื่อยๆ สิ่งที่เคยเรียนก็ค่อยๆ ผุดขึ้นมาในความทรงจำ และทำให้ต้องกลับไปค้นหาความรู้เดิมกลับขึ้นมาใช้งาน เวลาได้ยินคนพูดว่าค้าขายดีมีกำไรแต่ไม่เหลือเงินสดอยู่ในมือ สำหรับผมคนไม่เคยทำธุรกิจเวลาได้ยินเขาพูดก็รู้สึกเฉยๆ
มีประสบการณ์เรื่องโดนปรับเรื่องภาษีเพิ่ม อยู่สองเหตุการณ์มาแบ่งปันเล่าสู่กันฟังครับ สองเหตุนี้เป็นเหตุการที่คล้ายกันแต่ก็เกิดกับสองบริษัทที่เคยทำงานมา ต้องออกตัวก่อนว่าผมไม่ใช่นักบัญชี งานหลักๆ ของผมอยู่ทางด้าน Technical และ Production ด้านการผลิต แต่เมื่อแก่ขึ้นเก๋ามากขึ้นเขาก็เลยมอบตำแหน่งให้เป็นเจ้าหน้าที่ “จับฉ่าย” ประมาณว่าทำได้ทุกอย่างแต่ไม่เก่งสักอย่าง 5+ สองเหตุการณ์นี้เกิดกับบริษัทที่ไม่ได้มีเจ้าหน้าที่ที่ต้องรับผิดชอบงานบัญชีของบริษัท
คำว่า “โกงภาษี” ฟังดูเป็นเรื่องใหญ่และรุนแรงและที่สำคัญคือความหมายคลุมเครือไม่ชัดเจนในรายละเอียด เพียงแค่ได้ยินก็ทำให้พิพากษาผู้กระทำไปแล้วว่าเป็นคนเลวโดยไม่สนใจจะศึกษาในรายละเอียดที่ไปที่มา แต่หากเปลี่ยนคำเสียใหม่เป็นคำตามภาษาราชการที่ว่า “ทุจริตภาษีอากร” ผมว่ามันดูดีกว่าเยอะ เพราะทำให้คนที่ได้ยินหรือได้อ่านไม่ตกใจ และก็จะเกิดคำถามที่อยากรู้คำตอบต่อไปว่าภาษีที่ทุจริตนั้นเป็นภาษีประเภทใด และเขาทุจริตอย่างไร เพราะในโลกของการทำธุรกิจมีภาษีหลากหลายประเภท ภาษีบางประเภทรัฐบาลก็ออกกฏหมายเพื่อชี้ช่องทางให้ผู้ทำธุรกิจหรือบุคคลทั่วไปได้เสียภาษีน้อยลงเพื่อเป็นการช่วยเหลือผู้จ่ายภาษีซึ่งเราเรียกว่า “ลดหย่อนภาษี” และมีแนวทางเพื่อจะให้ได้ลดหย่อนได้หลายวิธีการ ซึ่งก็ไม่ผิดสำหรับผู้ที่ต้องจ่ายภาษีที่ต้องพยายามหาช่องทางให้จ่ายภาษีได้น้อยที่สุดโดยไม่ผิดกฏกติกาที่หน่วยงานรัฐวางไว้
มักมีคนพูดว่า “คนที่เป็นผู้ใหญ่หรือผู้บริหารระดับสูงของบริษัทนั้นมีรายได้เป็นสามเท่าของคนปกติ” ฟังดูก็น่าจะสมเหตุสมผลหากเพราะเขาเหล่านั้นต้องทำงานอุทิศตน ใช้สมองคิดและพยายามทำงานอย่างหนักเพื่อบริษัท บริษัทที่มีอัตราค่าใช้จ่ายด้านแรงงานสูงมักเป็นที่กล่าวขานว่าใจดีกับพนักงาน แต่ความเป็นจริงเงินเดือนที่สูงๆ นั้นถูกแบ่งมาจาก “ส่วนเพิ่มมูลค่า (Value Added)” ซึ่งเป็นผลจากการดำเนินกิจการของบริษัท มีการคำนวนที่มาซับซ้อนแตกต่างกันไปตามแต่ละประเภทของกิจการ แต่ก็สามารคำนวนคร่าวๆ จากกำไรขั้นต้นได้คือ กำไรขั้นต้น
“Who makes no mistakes does not usually make anything.”
